Melissa officinalis L.

Ιστορία

Η λέξη "melissa" αποτελεί συντομογραφία της ελληνικής λέξης "melissοphyllon", η οποία σημαίνει "φύλλο της μέλισσας". Το όνομα προέρχεται από την ελληνική λέξη "μέλισσα" ή "μελίτα. Το προσωνύμιο "Officinalis" καταδεικνύει την χρήση του βοτάνου στη φαρμακευτική. Κατά την αρχαιότητα, το κιτροβάλσαμο καλλιεργήθηκε ως τροφή για τις μέλισσες. Ο Βιργίλιος και ο Πλίνιος ο πρεσβύτερος αναφέρουν: "Το άρωμα που αναδύει το κιτροβάλσαμο όταν βρίσκεται κοντά στις κυψέλες κάνει τις μέλισσες να θέλουν να επιστρέψουν". Η χρήση του κιτροβάλσαμου στην ιατρική έχει παράδοση 2000 ετών. Τον 10ο αιώνα οι Άραβες γιατροί χρησιμοποίησαν το βότανο για να ενισχύσουν την καρδιά και να θεραπεύσουν την μελαγχολία. Τον μεσαίωνα ο Βασιλιάς Καρλομάγνος αναγνωρίζοντας την αξία του διέταξε να αρχίσει η καλλιέργειά του στους κήπους του Καπιτωλίου.

Χαρακτηριστικά βοτάνου

Το κιτροβάλσαμο είναι πολυετές ποώδες βότανο ύψους 50 έως 80 εκατοστών με πυκνή διακλάδωση και τετραγωνική διατομή των βλαστών. Τα αντίθετης διάταξης φύλλα, των οποίων οι μίσχοι ποικίλλουν σε μήκος, είναι ωοειδή σε σχήμα καρδιάς και έχουν ακανόνιστη ή οδοντωτή άκρη. Η σκούρα πράσινη άνω επιφάνεια του φύλλου φέρει αραιό τρίχωμα με προεξέχουσα νεύρωση. Τα άνθη του είναι λευκά, έχουν μέγεθος περίπου ένα εκατοστό και αναπτύσσονται αξονικά σε ημικορυφές. Το άρωμα των ανθών όπως και των θρυμματισμένων φύλλων είναι έντονο και θυμίζει έντονα τη γεύση του λεμονιού. Τα άνθη του κιτροβάλσαμου ευδοκιμούν από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο.

Φυσικό περιβάλλον

Το συγκεκριμένο θαμνώδες βότανο προέρχεται από τις περιοχές της ανατολικής Μεσογείου και της δυτικής Ασίας. Η καλλιέργεια του βοτάνου σε κήπους είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στην Ευρώπη. Αναπτύσσεται ελεύθερα σε ηλιόλουστες τοποθεσίες και σε υψόμετρα έως περίπου 1000 μέτρα.

Παρασκευή

Η A.Vogel παράγει εκχύλισμα αλκοόλης από τις φρέσκες άκρες των βλαστών του μελισσόχορτου, τo οποίo καλλιεργείται βιολογικά. Η συγκομιδή των φύλλων του μελισσόχορτου γίνεται τρείς με πέντε φορές το χρόνο οπότε και κόβονται λίγο πριν ανοίξουν τα άνθη. Το μελισσόχορτο αποτελεί πολύ δημοφιλές αφέψημα. Η χρήση του στη μαγειρική σαν μπαχαρικό είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη και συνδυάζεται ιδανικά με ανατολίτικα φαγητά και καλοκαιρινά ποτά. Αποτελεί επίσης σημαντικό συστατικό στα λικέρ βοτάνων όπως το Chartreuse. Είχε επίσης ιδιαίτερη απήχηση στο θρησκευτικό τάγμα των Καρμελιτών μοναχών που σχηματίστηκε στα τέλη του 12ου αιώνα. Τέλος τα φύλλα του μελισσόχορτου χρησιμοποιούνται σε ιαματικά λουτρά και σε φαρμακευτικά μαξιλάρια ενώ το αιθέριο έλαιο έχει εφαρμογές στην παραδοσιακή ιατρική.