Equisetum arvense L.

Ιστορία

Το εκουιζέτο προέρχεται από προϊστορικό φυτό το οποίο κάλυπτε μεγάλες εκτάσεις κατά την Παλαιοζωική περίοδο, περίπου 400 εκατομμύρια χρόνια πριν. Ο όρος εκουιζέτο προέρχεται από τις λατινικές λέξεις "equus" που σημαίνει "άλογο" και "seta" που σημαίνει "τρίχα" ή "μαλλιά". Ο όρος προέρχεται επίσης από την ελληνική λέξη "ίππος". Το όνομα του είδους "arvensis", δηλώνει "χωράφι" ή "καλλιεργήσιμη γη" και προήλθε από την περιγραφή της τοποθεσίας που ευδοκιμεί το βότανο. Αν το εκουιζέτο αποτεφρωθεί προσεκτικά, η τέφρα που δημιουργείται αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από πυριτικό οξύ και στο παρελθόν χρησιμοποιούταν για το γυάλισμα χάλκινων σκευών.

Ο Διοσκουρίδης περιέγραψε το εκουιζέτο ως βότανο με διουρητικές και στυπτικές ιδιότητες. Ισχυριζόταν ότι μειώνει την αιμορραγία της εμμηνόρροιας και των πληγών και καταπραΰνει το βήχα. Ο Rev. Kneipp θεωρούσε το βότανο αναντικατάστατο για την αναστολή της αιμορραγίας και της αιμόπτυσης. To "τσάι πυριτίου του Kobert-Kühnsche's", που περιείχε έξι μέρη πολύγωνου, δύο μέρη γαλέοψη και τρία μέρη εκουιζέτο, θεωρούταν ίαμα για την φυματίωση.

Χαρακτηριστικά βοτάνου

Το εκουιζέτο έχει πολυετές σύμπλεγμα ριζών το οποίο εκτείνεται έως και 2 μέτρα κάτω από τη γη. Δύο είδη μίσχων αναπτύσσονται ετησίως από αυτό το σύμπλεγμα ριζών εκ των οποίων το ένα είναι γόνιμο και το άλλο στείρο. Ο γόνιμος μίσχος εμφανίζεται μετά το λιώσιμο του χιονιού ή μετά από περιόδους ψύχους. Αυτός ο λεπτός καρποφόρος μίσχος δεν έχει κλαδιά, φτάνει έως 15 εκατοστά σε ύψος και έχει απαλό καφέ προς κόκκινο χρώμα. Ο μίσχος φέρει κωνοειδή ανθύλλια χαρακτηριστικού καφετί χρώματος, τα οποία περιέχουν πυκνά, κυκλικά πέταλα. Μόλις ο γόνιμος μίσχος μαραθεί, ένα φύλλο απαλού πράσινου χρώματος εμφανίζεται στη θέση του, το οποίο μπορεί να φτάσει έως 40 εκατοστά σε ύψος. Σε αντίθεση με τον καρποφόρο μίσχο, από τον άγονο μίσχο αναπτύσσονται συστοιχίες των τεσσάρων με πέντε κλαδιών. Ο άγονος μίσχος είναι σκληρός στην επιφάνεια και σχηματίζει αυλακώσεις λόγω του περιεχόμενου πυριτικού οξέος (σε υγρή και κρυσταλλική μορφή) μέσα στον μίσχο. Το βότανο αναπτύσσεται από τον Μάρτιο έως τον Απρίλιο.

Φυσικό περιβάλλον

Το εκουιζέτο φύεται στην Ευρώπη, την Ασία και τη Βόρεια Αμερική, από τις θερμές ζώνες έως τον Αρκτικό κύκλο. Από όλα τα είδη εκουιζέτο, το γένος που απαντάται πιο συχνά εντοπίζεται σε αμμώδη εδάφη που περιέχουν πηλό. Σε υγρά μέρη μπορεί κανείς να βρει δύο είδη να ευδοκιμούν, το είδος E. arvense και το είδος E. palustre. Το είδος E. arvense αναγνωρίζεται από τον κορμό του βοτάνου. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζεται σωστά το εκουιζέτο, καθώς τα υπόλοιπα είδη μπορεί να περιέχουν μύκητα (Ustilago equiseti) που είναι δυνατό να προκαλέσει τροφική δηλητηρίαση. Στη Βόρεια Αμερική και στη Ρωσία το είδος E. hyemale ("Winter Horsetail") χρησιμοποιείται για ιατρικούς σκοπούς. Αυτό το βότανο δε διαθέτει φύλλα και φτάνει σε ύψος τα 1,3 μέτρα.

Παρασκευή

Η A.Vogel χρησιμοποιεί τους στείρους μίσχους του εκουιζέτο οι οποίοι αναγνωρίζονται και συλλέγονται προσεκτικά. Το βότανο συλλέγεται μεταξύ των μηνών Μαΐου και Ιουνίου, όταν το πυριτικό οξύ που περιέχεται στους μίσχους είναι σε ρευστή κατάσταση η οποία διευκολύνει την αφομοίωσή του. Μετά τη συλλογή οι μίσχοι κόβονται σε λεπτά κομμάτια και εμβαπτίζονται σε αλκοόλη για την παραγωγή μητρικού βάμματος.