Κιρσοί: Αιτίες και συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοήσετε

Κιρσούς ονομάζουμε τις διατεταμένες επιφανειακές φλέβες των ποδιών. Τις φλέβες που προεξέχουν και φαίνονται να έχουν οφιοειδή πορεία λόγω του μεγαλύτερου μήκους τους. Εντοπίζονται κυρίως στα πόδια και εμφανίζονται σιγά-σιγά συνήθως κάτω από τα γόνατα για να επεκταθούν ακολούθως στον μηρό.

Μια φυσιολογική φλέβα επιτρέπει τη ροή του αίματος από τα πόδια στην καρδιά με τη βοήθεια των βαλβίδων που έχει στο εσωτερικό της και με τη σύσπαση των μυών κυρίως της γαστροκνημίας κατά το βάδισμα. Όταν οι βαλβίδες καταστραφούν είτε μετά από θρόμβωση είτε πρωτοπαθώς τότε το αίμα παλινδρομεί, λιμνάζει στις φλέβες των άκρων με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πίεση στο εσωτερικό τους και να διογκώνονται εωσότου τελικά εμφανιστούν κιρσοί.

Αιτίες και παράγοντες κινδύνου

Οι κιρσοί και οι ευρυαγγείες τείνουν να εμφανίζονται πολύ συχνά και ιδιαίτερα στις μέρες μας. Υπάρχουν προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση της φλεβικής ανεπάρκειας οι οποίοι συμβάλουν στην ανάπτυξη κιρσών και ευρυαγγείων κάποια στιγμή στη ζωή των πασχόντων. Υπολογίζεται ότι το 40% των ανδρών καθώς και το 32% των γυναικών ηλικίας 18 έως 64 ετών έχει σε κάποιο βαθμό κιρσούς. Για την οικογενή τάση στην ανάπτυξη πρωτοπαθών κιρσών και ευρυαγγειών ίσως υπάρχει και κληρονομικός παράγοντας. Η αυξημένη συχνότητα κιρσών στις γυναίκες μπορεί να έχει και ορμονική αιτιολογία. Υπολογίζεται ότι το 40% των γυναικών έχουν πόνο στους κιρσούς όταν περιμένουν έμμηνο ρύση. Άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες είναι η παχυσαρκία και τα επαγγέλματα που απαιτούν πολύωρη ορθοστασία. Πλην των πρωτοπαθών υπάρχουν οι δευτεροπαθείς κιρσοί των οποίων η βαλβιδική παλινδρόμηση στις επιπολής φλέβες του μέλους έχει αιτία την απόφραξη των εν τω βάθει φλεβών του, συνήθως ως συνέπεια προηγηθείσας φλεβικής θρόμβωσης.

Ποια είναι τα συμπτώματα των κιρσών;

Το πρώτο σύμπτωμα που παρατηρούν οι ασθενείς είναι η αντιαισθητική εμφάνιση. Ιδιαίτερα συνηθισμένο και αρκετά χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι το αίσθημα βάρους ή και πόνου στα πόδια που εντοπίζεται κυρίως στις γάμπες. Το αίσθημα αυτό επιδεινώνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας και μετά από παρατεταμένη ορθοστασία ή καθιστική θέση. Συνήθως συνοδεύεται από πρήξιμο στις γάμπες και γύρω από τους αστραγάλους. Συνηθισμένα επίσης συμπτώματα είναι το αίσθημα καύσου (καψίματα), αίσθημα νυγμών (αίσθημα τσιμπημάτων –τρυπημάτων από καρφίτσα) ή και φαγούρας στα πόδια, η εύκολη κόπωση και οι κράμπες. Όλα τα συμπτώματα επιδεινώνονται με τη ζέστη γι' αυτό και παρουσιάζουν έξαρση κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Με την πάροδο του χρόνου αυξάνονται οι κιρσοί σε μέγεθος και σε αριθμό. Επίσης μπορεί να εμφανιστούν αλλοιώσεις στο δέρμα και το λίπος, ειδικά στην περιοχή της κνήμης που βρίσκεται πάνω από τους αστραγάλους (περιοχή της γκέτας). Η περιοχή αυτή αρχικά σκουραίνει και σκληραίνει (λιποδερματοσκλήρυνση). Αν ο ασθενής δεν αναζητήσει θεραπεία, η βλάβη αυτή μπορεί να εξελιχθεί σε πληγή (φλεβικό έλκος). Σε άλλες περιπτώσεις το δέρμα πάνω από κάποιον κιρσό μπορεί να λεπτύνει πάρα πολύ και τελικά να «σπάσει» η φλέβα με αποτέλεσμα την αιμορραγία (κιρσορραγία).

Ιδιαίτερα σημαντική επιπλοκή των κιρσών είναι η θρόμβωση η οποία μπορεί να καταστεί απειλητική για την ζωή του ασθενή γι' αυτό και η ιατρική παρακολούθηση είναι αναγκαία.

Κλινική εικόνα

Η εικόνα των κιρσών είναι οι διογκωμένες μεγάλες φλέβες με κύρια συμπτώματα: ήπιο οίδημα των αστραγάλων και των ποδιών, επώδυνα ή «βαριά» πόδια, κράμπες, κνησμό και αλλοίωση του χρώματος του δέρματος στην περιοχή γύρω από τους αστραγάλους. Μερικές φορές οι κιρσοί προκαλούν δερματίτιδα (εκ στάσεως), με κνησμώδες δερματικό εξάνθημα. Επίσης ενδέχεται να προκαλέσουν επιπολής (επιφανειακή) θρομβοφλεβίτιδα. Πρόκειται ουσιαστικά για θρόμβωση του αίματος σε μια επιφανειακή φλέβα. Αντιμετωπίστε τις τυχόν επιπλοκές ακολουθώντας της οδηγίες του ιατρού σας.

Κιρσοί και μέρη εμφάνισης στον οργανισμό

Οι κιρσοί εμφανίζονται συνήθως στα πόδια αν και μπορεί να σχηματιστούν και σε άλλα μέρη του σώματος. Μια σειρά από άλλα είδη φλεβικών προβλημάτων που σχετίζονται με τους κιρσούς είναι η κιρσοκήλη στους όρχεις, οι κιρσοί οισοφάγου και οι αιμορροΐδες.

Η κιρσοκήλη στους όρχεις αποτελεί μια διεύρυνση των φλεβών του όσχεου - χαλαρή σακούλα δέρματος που κρατά τους όρχεις. Είναι μια κοινή αιτία της χαμηλής παραγωγής του αριθμού των σπερματοζωαρίων και της μειωμένης ποιότητας (κινητικότητας) του σπέρματος. Παρόλα αυτά δεν επηρεάζουν την παραγωγή σπέρματος όλες οι περιπτώσεις κιρσοκήλης. Η κιρσοκήλη μπορεί ακόμη να προκαλέσει συρρίκνωση των όρχεων λόγω διαταραχής της αιμάτωσής τους. Οι περισσότερες περιπτώσεις κιρσοκήλης αναπτύσσονται με την πάροδο του χρόνου. Ευτυχώς οι περισσότερες περιπτώσεις είναι εύκολο να εντοπισθούν και εφόσον προκαλούν συμπτώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν χειρουργικά.

Οι κιρσοί οισοφάγου είναι πρησμένα (διογκωμένα) αιμοφόρα αγγεία στον οισοφάγο, δηλαδή στον σωλήνα του πεπτικού συστήματος που συνδέει το στόμα με το στομάχι. Οι κιρσοί οισοφάγου παρατηρούνται συχνά σε ασθενείς με ηπατική νόσο που λέγεται κίρρωση ήπατος.

Οι αιμορροΐδες είναι κιρσοί που σχηματίζονται μέσα στο έντερο ή γύρω από το άνοιγμα του πρωκτού. Προκαλούνται από μεγάλη πίεση στις φλέβες που βρίσκονται στο κατώτερο τμήμα του ορθού που διογκώνονται και προκαλούν ενοχλητικά συμπτώματα και αιμορραγίες. Υπάρχουν δύο είδη αιμορροΐδων, οι εσωτερικές και οι εξωτερικές. Οι εσωτερικές αιμορροΐδες δεν είναι εμφανείς γιατί βρίσκονται μέσα στο ορθό. Δεν είναι συνήθως επώδυνες όσο οι εξωτερικές και ο μόνος τρόπος να γίνουν αντιληπτές είναι η αιμορραγία. Καμιά φορά όμως διογκώνονται με αποτέλεσμα να συμβεί πρόπτωση και να εμφανιστούν προς τα έξω οπότε είναι δυνατόν να ψηλαφιστούν. Στις περισσότερες των περιπτώσεων επανέρχονται στη θέση τους μόνες τους. Οι εξωτερικές αιμορροΐδες είναι συνήθως επώδυνες γιατί βρίσκονται μέσα στον δακτύλιο. Συχνά συμβαίνει πρόπτωση και στις εξωτερικές αιμορροΐδες όπου σχηματίζονται στο εσωτερικό τους θρόμβοι αίματος που μπορεί να αιμορραγήσουν.

Τι περιλαμβάνει η θεραπεία των κιρσών;

Για ανακούφιση από τα συμπτώματα των κιρσών ή για προληπτικούς λόγους μπορεί να συστηθεί η χρήση κάλτσας (ή καλσόν) διαβαθμισμένης συμπίεσης. Οι συμπιεστικές κάλτσες χρησιμοποιούνται στη διάρκεια της ημέρας. Χρειάζονται αντικατάσταση κάθε 3-4 μήνες, επειδή με τη χρήση χάνουν βαθμιαία τη συμπιεστική τους ικανότητα. Για ριζική θεραπεία όμως οι χαλασμένες φλέβες και οι συνδέσεις τους πρέπει να αφαιρεθούν χειρουργικά. Η εγχείρηση των κιρσών κάτω άκρων διαφέρει από άτομο σε άτομο όπως και η αναισθησία η οποία μπορεί να είναι γενική ή τοπική.

Η φαρμακευτική θεραπεία (με φλεβοτονικά σκευάσματα) μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση των κιρσών. Τελευταία, πολλοί ασθενείς βρίσκουν ανακούφιση στα συμπτώματα μέσω της ολιστικής ιατρικής και της φυτοθεραπείας είτε χορηγούμενη μόνη της είτε σε συνδυασμό με κάλτσες. Η λήψη εκχυλίσματος ιπποκαστανιάς σε μορφή δισκίου και γέλης φαίνεται ότι συμβάλλει στην αύξηση της δύναμης και του τόνου των φλεβών.

Πότε πρέπει να ζητήσω ιατρική συμβουλή και να επισκεφθώ αγγειοχειρουργό;

Μη διστάσετε να επισκεφθείτε αγγειοχειρουργό ακόμη και αν απλώς η εμφάνιση των φλεβών σας προκαλεί ανησυχία. Αν έχετε απορίες ή ερωτήσεις μιλήσετε με τον ιατρό σας για ότι σας ανησυχεί. Ειδικότερα αν έχετε συμπτώματα όπως: πόνο, αίσθημα βάρους, κάψιμο, φαγούρα, πρήξιμο και μάλιστα όταν αυτά εμποδίζουν τις καθημερινές σας δραστηριότητες. Οπωσδήποτε ζητήστε ιατρική συμβουλή εάν έχετε εμφανίσει επιπλοκές όπως αν μία φλέβα (κιρσός) έχει πρηστεί, πονάει, είναι κόκκινη ή ζεστή στην αφή, αν υπάρχει δερματικό εξάνθημα στο πόδι ή κοντά στον αστράγαλο, αν υπάρχουν πληγές (άτονα έλκη) στη γάμπα ή αν μία φλέβα έχει αιμορραγήσει.

Οι κιρσοί χειροτερεύουν έστω και με αργό ρυθμό καθώς περνάει ο καιρός. Αν λάβετε ορισμένα προληπτικά μέτρα εγκαίρως ίσως επιβραδυνθεί η επιδείνωσή τους. Όσο νωρίτερα επισκεφθείτε αγγειοχειρουργό και αρχίσετε θεραπεία τόσο μεγαλύτερο όφελος θα έχετε στα ενοχλήματα και στο αισθητικό αποτέλεσμα.

Η A.Vogel προτείνει

Εξαιρετική φυσική επιλογή για την πρόληψη και ανακούφιση των κιρσών αποτελεί η ιπποκαστανιά. Η εσκίνη το ενεργό συστατικό της ιπποκαστανιάς, δρα ανασταλτικά στα ένζυμα που είναι υπεύθυνα για την πρόκληση βλάβης στα τοιχώματα των φλεβών. Παράλληλα, η ιπποκαστανιά συμβάλλει στην αύξηση της κυκλοφορίας του αίματος, μειώνοντας το πρήξιμο και προστατεύοντας τα τοιχώματα των τριχοειδών αιμοφόρων αγγείων ενώ βοηθά στην αντιμετώπιση και ανακούφιση πόνων που προκαλούνται από κακή κυκλοφορία του αίματος, φλεβίτιδα αλλά και αιμορροΐδες. 

Πολυάριθμες μελέτες έχουν αποδείξει ότι το εκχύλισμα από ιπποκαστανιά παρουσιάζει αντιφλεγμονώδη δράση η οποία οφείλεται στην υψηλή περιεκτικότητά του σε φλαβονοειδή. Οι στυπτικές ιδιότητες που διαθέτει η ιπποκαστανιά είναι αποτέλεσμα της υψηλής της περιεκτικότητας σε ταννίνες, οι οποίες βοηθούν στην τόνωση των τοιχωμάτων των αιμοφόρων αγγείων.

Για την πρόληψη και ανακούφιση των κιρσών, επιλέξτε το συμπλήρωμα διατροφής Aesculaforce® Forte (ταμπλέτες με εκχύλισμα φρέσκιας ιπποκαστανιάς) και τη γέλη τοπικής εφαρμογής Venagel με εκχύλισμα φρέσκιας ιπποκαστανιάς της κορυφαίας Ελβετικής εταιρίας A.Vogel που παρουσιάζουν τριπλάσια αποτελεσματικότητα σε σχέση με σκευάσματα που παράγονται από αποξηραμένα βότανα.

Το Aesculaforce® Forte και το Venagel της A.Vogel προσφέρουν άμεση ανακούφιση στα βαριά, κουρασμένα και πρησμένα πόδια. Διατίθενται σε φαρμακεία και καταστήματα με βιολογικά προϊόντα.