Εχινάκεια και μικροβιακή αντοχή

Το ανοσοποιητικό σύστημα αποτελεί το αμυντικό σύστημα του οργανισμού και είναι εξαιρετικά πολύπλοκο αφού περιλαμβάνει πρωτεύοντα όργανα όπως ο μυελός των οστών, δευτερεύοντα όπως ο σπλήνας και οι αμυγδαλές και ένα πλήθος ειδικών και εξειδικευμένων κυττάρων. Στον μυελό των οστών είναι όπου δημιουργούνται τα ειδικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος.

Τις τελευταίες δεκαετίες γίνεται μεγάλη προσπάθεια εκ μέρους της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας με σκοπό να μειωθεί η κατάχρηση των αντιβιοτικών φαρμάκων και ταυτόχρονα να προαχθεί η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Είναι γνωστό ότι συνέπεια της υπερκατανάλωσης αντιβιοτικών ουσιών είναι «η ελαχιστοποίηση της αποτελεσματικότητας των αντιβιοτικών» και η μετάδοση  επικίνδυνων - υψηλού βαθμού αντοχής μικροβίων στον πληθυσμό. Αξίζει να αναφερθεί ότι το 2050 προβλέπεται ότι η πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως θα είναι η ανάπτυξη ανθεκτικών μικροβίων λόγω υπερκατανάλωσης αντιβιοτικών. Η ισχύς των αντιβιοτικών είναι δυνατό να αποκατασταθεί μόνο εάν μειωθεί δραματικά η κατανάλωσή τους (έως και κατά 90%). Αξίζει να σημειωθεί ότι η χώρα μας συνεχίζει να είναι στην πρώτη θέση όσον αφορά στη συνολική κατανάλωση  αντιβιοτικών φαρμάκων μεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών που συμμετέχουν στην Ευρωπαϊκή επιτήρηση φαρμάκων.

Τα συνήθη συνθετικά αντιβιοτικά είτε εξουδετερώνουν τα νοσογόνα βακτήρια (βακτηριοκτόνα) καταστρέφοντας συγκεκριμένα τμήματά τους όπως τη μεμβράνη και το κυτταρικό τοίχωμά τους ή επιδρώντας στον αναπνευστικό τους κύκλο, είτε αποτρέπουν τα νοσογόνα βακτήρια από τον πολλαπλασιασμό τους (βακτηριοστατικά).

Η μικροβιακή αντοχή είναι η αντοχή που αναπτύσσουν οι μικροοργανισμοί στις αντιμικροβιακές ουσίες με αποτέλεσμα να είναι λιγότερο ή και καθόλου ευαίσθητοι σε αυτές. Τα ανθεκτικά μικρόβια που δημιουργούνται δεν καταστρέφονται από τα ήδη υπάρχοντα αντιβιοτικά φάρμακα με αποτέλεσμα να επιβιώνουν, να πολλαπλασιάζονται ελεύθερα και να μεταφέρουν την αντοχή στις επόμενες γενιές μικροβίων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα ανθεκτικά αυτά μικρόβια να επικρατούν και να αναπτύσσονται στη χλωρίδα του ανθρώπου.

Η μικροβιακή αντοχή είναι φυσιολογικό φαινόμενο που αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου συνήθως μέσω γενετικών αλλαγών. Το φαινόμενο αυτό όμως επιταχύνεται όταν τα αντιμικροβιακά φάρμακα χρησιμοποιούνται υπερβολικά ή λανθασμένα (σωστή δόση, συχνότητα και διάρκεια θεραπείας). Κατά συνέπεια είναι επιτακτική η ανάγκη για ανάπτυξη νέων δραστικών ουσιών ακόμα πιο αποτελεσματικών απέναντι σε αυτούς τους πολύ ανθεκτικούς μικροοργανισμούς.

Σημαντικός αριθμός επιστημονικών μελετών έχει καταδείξει ότι ο συνδυασμός συγκεκριμένων φαρμάκων φυτικής προέλευσης και αντιβιοτικών θα μπορούσε αποτελεσματικά να παρατείνει τη διάρκεια ζωής των υπαρχόντων αντιβιοτικών και να ελαχιστοποιήσει τη μικροβιακή αντοχή στα αντιβιοτικά λόγω ισχυρής συνέργειας. Φυτικές δραστικές ενώσεις όπως η καρβακρόλη, το τανικό οξύ, το γαλλικό οξύ και τα αλκυλαμίδια είναι αποτελεσματικοί ενισχυτές της δράσης των αντιβιοτικών με αποτέλεσμα την αύξηση της δραστικότητάς τους έως και 4 φορές.

Η εχινάκεια είναι το πλέον διαδεδομένο βότανο σε Ευρώπη και Αμερική για την αντιμετώπιση του κοινού κρυολογήματος, του συναχιού, κάθε είδους λοίμωξης αλλά και των ιώσεων. Αυτό που κάνει την εχινάκεια μοναδική είναι το γεγονός ότι δεν ενεργεί με τον τρόπο που ενεργούν τα αντιβιοτικά τα οποία εξ’ άλλου πολύ γρήγορα καθίστανται αναποτελεσματικά λόγω της ανθεκτικότητας που αναπτύσσουν τα βακτήρια σε αυτά, όπως προαναφέρθηκε.

Αντιθέτως η εχινάκεια δεν καταστρέφει ούτε απενεργοποιεί τα βακτήρια που προκαλούν λοιμώξεις και δεν παρεμβαίνει άμεσα στον πολλαπλασιασμό τους. Οι δραστικές ουσίες της καταπολεμούν τις λοιμώξεις μέσω της ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος. Ένας από τους μηχανισμούς δράσης του βοτάνου είναι η διέγερση των αντισωμάτων και των μακροφάγων κυττάρων του οργανισμού κατά των παθογόνων μικροοργανισμών αυξάνοντας με τον τρόπο αυτό την αντίσταση σε λοιμογόνους παράγοντες. Μελέτες κατέδειξαν ότι με τη βοήθεια της εχινάκειας αυξήθηκε η δραστηριότητα των Τ-λεμφοκυττάρων κατά 20%-30% σε σχέση με το αποτέλεσμα που έδωσε η φαρμακευτική ουσία που σχεδιάστηκε ειδικά για να ενισχύσει τη δραστηριότητα των Τ-λεμφοκυττάρων.

Κλινικές μελέτες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η εχινάκεια συμβάλλει επιπρόσθετα στην ταχύτερη ανάρρωση από το συνάχι και το κοινό κρυολόγημα (ρινική συμφόρηση, φτέρνισμα, ρίγη, κεφαλαλγία, μυϊκό άλγος, πονόλαιμος) και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε ασθενείς με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα καθώς ενισχύει την άμυνα του οργανισμού για την αντιμετώπιση λοιμώξεων του αναπνευστικού αλλά και του ουροποιητικού συστήματος.

Τα πιο γνωστά δραστικά συστατικά που περιέχονται στο βότανο της εχινάκειας είναι τα αλκυλαμίδια τα οποία δρουν ρυθμίζοντας την παραγωγή της πρωτεΐνης TNF-α των κυττάρων, βασικού παράγοντα στη διαδικασία αντιμετώπισης των παθογόνων οργανισμών.

Το περιεχόμενο στην εχινάκεια κιχωρικό οξύ (συστατικό το οποίο καταστρέφεται κατά τη διαδικασία αποξήρανσης του φυτού) είναι δραστικό συστατικό ιδιαίτερης σημασίας το οποίο παρουσιάζει αντιική δράση λόγω ενεργοποίησης των φαγοκυττάρων. Επίσης κρίνεται σημαντική η χρήση ολόκληρου του φυτού ώστε όλες οι περιεχόμενες σε αυτό δραστικές ουσίες να δρουν συνεργιστικά.

Η εχινάκεια ενδείκνυται για όλες τις μορφές βακτηριακών καθώς και ιικών λοιμώξεων όπως στρεπτοκοκκική λοίμωξη του λαιμού, σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις, υποτροπιάζουσες μυκητιασικές κολπικές λοιμώξεις, έρπης, βρογχίτιδα και ωτίτιδα.

Μόνο η εχινάκεια φρέσκιας συγκομιδής μπορεί να περιέχει αναλλοίωτα τα δραστικά συστατικά του φυτού και να ενισχύει την αντίσταση του ανοσοποιητικού συστήματος ενώ παράλληλα δρα κατά των ιών και είναι απόλυτα ασφαλής για μακροχρόνια λήψη. Αυτό αποτελεί ιδιαίτερα σημαντική θεραπευτική επιλογή με την ταυτόχρονη εξασφάλιση της υψηλής ανεκτικότητας και της ασφάλειας για τον οργανισμό.