Melissa officinalis L.

Ιστορία

Η λέξη "melissa" αποτελεί συντομογραφία της λατινικής και ελληνικής λέξης "melissοphyllon", η οποία σημαίνει "φύλλο της μέλισσας". Το όνομα προέρχεται από την ελληνική λέξη "μέλισσα" ή "μελίτα. Το προσωνύμιο "Officinalis" καταδεικνύει την χρήση του στην φαρμακευτική. Κατά την αρχαιότητα, το κιτροβάλσαμο καλλιεργήθηκε ως τροφή για τις μέλισσες. Ο Βιργίλιος και ο Πλίνιος ο πρεσβύτερος αναφέρουν το εξής: " Το άρωμα που αναδύει το κιτροβάλσαμο όταν βρίσκεται κοντά στις κυψέλες κάνει τις μέλισσες να θέλουν να επιστρέψουν". Η χρήση του κιτροβάλσαμου στην ιατρική έχει παράδοση 2000 ετών. Τον 10ο αιώνα, οι Άραβες γιατροί χρησιμοποίησαν το φυτό για να ενισχύσουν την καρδιά και να θεραπεύσουν την μελαγχολία. Τον μεσαίωνα, ο Βασιλιάς Καρλομάγνος αναγνωρίζοντας την αξία του διέταξε να αρχίσει η καλλιέργεια του στους κήπους του Καπιτωλίου.

Χαρακτηριστικά βοτάνου

Το κιτροβάλσαμο είναι πολυετές ποώδες βότανο ύψους 50 έως 80 εκατοστών, με πυκνή διακλάδωση και τετραγωνική διατομή των βλαστών. Τα αντίθετης διάταξης φύλλα, των οποίων οι μίσχοι ποικίλλουν σε μήκος, είναι ωοειδή σε σχήμα καρδιάς και έχουν ακανόνιστη ή οδοντωτή άκρη. Η σκούρα πράσινη άνω επιφάνεια του φύλλου φέρει αραιό τρίχωμα με προεξέχουσα νεύρωση. Τα άνθη του είναι λευκά, έχουν μέγεθος περίπου ένα εκατοστό και αναπτύσσονται αξονικά σε ήμικορυφές. Το άρωμα των ανθών καθώς και των θρυμματισμένων φύλλων είναι δυνατό και θυμίζει έντονα τη γεύση του λεμονιού. Τα άνθη του κιτροβάλσαμου ευδοκιμούν από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο.

Φυσικό περιβάλλον

Το συγκεκριμένο θαμνώδες φυτό προέρχεται από τις περιοχές της ανατολικής Μεσογείου και της δυτικής Ασίας. Η καλλιέργεια του φυτού στους κήπους είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στην Ευρώπη. Το φυτό αναπτύσσεται ελεύθερα στη φύση σε ηλιόλουστες τοποθεσίες και σε υψόμετρα έως περίπου 1000 μέτρα.

Παρασκευή

Η A.Vogel παράγει εκχύλισμα αλκοόλης από τις φρέσκες άκρες των βλαστών του μελισσόχορτου, τo οποίo καλλιεργείται βιολογικά. Η συγκομιδή των φύλλων του μελισσόχορτου γίνεται τρείς με πέντε φορές το χρόνο και κόβονται λίγο πριν ανοίξουν τα άνθη. Το μελισσόχορτο είναι πολύ δημοφιλές ως αφέψημα. Η χρήση του στη μαγειρική σαν μπαχαρικό είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη και συνδυάζεται με ανατολίτικα φαγητά και καλοκαιρινά ποτά. Αποτελεί επίσης ένα σημαντικό συστατικό στα λικέρ βοτάνων όπως το Chartreuse, στην Bénédictine. Το συγκεκριμένο συστατικό είχε επίσης ιδιαίτερη απήχηση στο θρησκευτικό τάγμα των Καρμελιτών μοναχών που σχηματίστηκε στα τέλη του 12ου αιώνα. Επιπλέον τα φύλλα του κιτροβάλσαμου χρησιμοποιούνται σε ιαματικά λουτρά όπως και σε φαρμακευτικά μαξιλάρια. Το αιθέριο έλαιο του φυτού χρησιμοποιείται επίσης για ιατρικούς σκοπούς.