Harpagophytum procumbens

Ιστορία

To αρπαγόφυτο είναι γηγενές στη νότια και νοτιοδυτική Αφρική και χρησιποιούνταν παραδοσιακά από τους αυτόχθονες για την αντιμετώπιση της δυσπεψίας, ως καθαρτικό, για αιματολογικά προβλήματα, για αντιμετώπιση του πυρετού, για ανακούφιση από τον πόνο και για την επούλωση πληγών, εξανθημάτων και οιδημάτων. Η γνώση για τις φαρμακευτικές του εφαρμογές στη δύση χρονολογείται από τον Γερμανό στρατιώτη και παράλληλα αγρότη G.H. Mehnert, ο οποίος έμαθε για το φυτό από έναν ντόπιο θεραπευτή κατά τη διάρκεια των εξεγέρσεων Herrero και Hottentot, το 1904 και 1906 αντίστοιχα. Το αρπαγόφυτο παρουσιάστηκε πρώτη φορά στην Ευρώπη το 1953 από τον O. H. Volk και χρησιμοποιήθηκε κυρίως για την αντιμετώπιση μεταβολικών παθήσεων. Σύντομα οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικό για την αρθρίτιδα. Το 1970, η "Αφρικανική ρίζα" γνώρισε πραγματική άνθιση στην Ευρώπη και στην Ελβετία. Ως συνέπεια αυτού, η ζήτηση δεν μπορούσε πάντα να καλυφθεί. Από τότε, αυτό το φαρμακευτικό φυτό έχει καθιερωθεί στον κόσμο της φυτοθεραπείας.
Το όνομα "Devil's Claw" αναφέρεται στα αγκάθια του καρπού τα οποία κολλούν στα νύχια των ζώων και με αυτόν τον τρόπο διασκορπίζονται. Τα αγκάθια αυτά αφαιρούνται δύσκολα και μπορούν να προκαλέσουν σοβαρό τραυματισμό. Χρωστάει την επιστημονική του ονομασία, "Harpagophytum", στο σχήμα του ξηλώδους του καρπού το οποίο θυμίζει γάτζο (άρπαγος στα Ελληνικά).
Το όνομα Devil's Claw προκαλεί σύγχυση καθώς υπάρχουν 2 αλπικά φυτά στην οικογένεια των Campanulaceae τα οποία έχουν το ίδιο όνομα. Διαφοροποιούνται ως το πλατυκέφαλο Devil's Claw, γνωστό και ως πλατυκέφαλο Rampion (Phyteuma hemisphaericum) και το στρογγυλοκέφαλο Devil's Claw, γνωστό και ως στρογγυλοκέφαλο Rampion (Phyteuma orbiculare). Κανένα από τα δύο όμως δεν έχει θεραπευτικές ιδιότητες.

Χαρακτηριστικά βοτάνου

Το αρπαγόφυτο έχει τα τυπικά χαρακτηριστικά ενός φυτού της Σαβάνας. Έχει μια κύρια ρίζα, η οποία μπορεί να φτάσει τα 50 εκατοστά σε μήκος και από αυτή αναφύονται βολβώδη παρακλάδια, των οποίων η περιφέρεια μπορεί να φτάσει το 1.5 μέτρο και εκτείνονται σε βάθος έως 2 μέτρα. Το φυτό μπορεί να συγκρατήσει έως και 90% νερό σε αυτά τα βολβώδη παρακλάδια. Αυτά τα βολβώδη παρακλάδια χρησιμοποιούνται για θεραπευτικούς σκοπούς. Στην αρχή της εποχής των βροχών κάθε χρόνο, νέα παρακλάδια ξεπροβάλλουν από την κεντρική ρίζα και κείτονται στο έδαφος, φτάνοντας σε μήκος τα 2 μέτρα. Σε αυτά τα παρακλάδια ξεπροβάλλουν περιμετρικά φρέσκα φύλλα. Στα κοτσάνια των φύλλων ανθίζουν κόκκινα-μωβ λουλούδια τα οποία μοιάζουν σε όψη με τη γλοξίνια. Από τα άνθη σχηματίζονται οι ξυλώδεις καρποί που εμφανίζουν μακριές, διακλαδισμένες προεξοχές. Σε αυτές τις κάψουλες αποθηκεύονται περίπου 50 σπόροι.

Φυσικό περιβάλλον

Το αρπαγόφυτο είναι αυτόχθονο στην έρημο Καλαχάρι στη Νότια Αφρική και στη Ναμίμπια. Η συγκομιδή γίνεται στο φυσικό περιβάλλον του φυτού. Οι ρίζες πρέπει να κοπούν σε μικρά κομμάτια και να στεγνώσουν αμέσως μετά τη συγκομιδή, διαφορετικά αποσυντίθενται ή αλλοιώνονται μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ενδεικτικά, μόνο 6 έως 14kg αποξηραμένου αρπαγόφυτου λαμβάνονται από 100kg φρέσκων ριζών. Η εντατική εμπορική χρήση σε συνδυασμό με τη συλλογή από την άγρια φύση μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνιση του φυτού, ιδίως όταν η συγκομιδή περιλαμβάνει τη λήψη ολόκληρης της ρίζας. Επιπλέον, το ευεργετικό αρπαγόφυτο συχνά αναμειγνύεται με το είδος Harpagophytum zeyheri το οποίο είναι παρόμοιο στη δομή του και δίνει παρόμοιο αλλά ασθενέστερο αποτέλεσμα. Επιπλέον, η βιολογική καλλιέργεια του Harpagophytum procumbens έχει μελετηθεί μέσω ερευνητικών έργων.

Παρασκευή

Η A.Vogel χρησιμοποιεί τις αποξηραμένες ρίζες του Harpagophytum procumbens που συλλέγονται από την άγρια φύση οι οποίες στη συνέχεια εμβρέχονται με αλκοόλ για να παρασκευαστεί μητρικό βάμμα.